พระอภัยมณี ตอน สุดสาคร

              พระอภัยมณีเป็นนิทานคำกลอน ที่พระศรีสุนทรโวหาร (ภู่) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า สุนทรภู่ เป็นผู้แต่งมีเนื้อเรื่องสนุกสนาน กลอนไพเราะและสอดแทรกคุณธรรมที่เป็นคติสอนใจ 

เนื้อเรื่องโดยย่อ

              ท้าวสุทัศน์เจ้าเมืองรัตนาและนางประทุมเกสรพระมเหสี มีโอรสสององค์ชื่อ พระอภัยมณีและศรีสุวรรณ เมื่อโอรสทั้งสองเจริญเติบโตได้ลาพระบิดา และพระมารดาไปเรียนวิชาเพื่อปกครองบ้านเมืองพระอภัยมณีเลือกเรียนวิชาเป่าปี่ ศรีสุวรรณเลือกเรียนวิชากระบี่กระบอง

              เมื่อโอรสทั้งสองเรียนวิชาจบก็กลับบ้านเมือง ท้าวสุทัศน์โกรธมากที่โอรสเรียนวิชาที่ไม่เกี่ยวกับการปกครองบ้านเมือง จึงตำหนิต่อหน้าเสนาอำมาตย์ พระอภัยมณีและศรีสุวรรณรู้สึกอับอายจึงพากันออกจากบ้านเมือง ระหว่างทางได้พบกับพราหมณ์สามคนชื่อวิเชียร โมรา และ สานนท์ ทุกคนได้แสดงวิชาที่ตนเรียนมา พระอภัยมณีได้เป่าปี่ให้ฟัง พราหมณ์ทั้งสามและศรีสุวรรณ ได้ฟังเพลงปี่ก็หลับไป

              ขณะนั้นนางผีเสื้อสมุทรกำลังออกหากิน นางได้ยินเสียงปี่ก็เที่ยวตามหาเสียงนั้น จนได้พบพระอภัยมณีก็เกิดความรักนางผีเสื้อสมุทรอุ้มพระอภัยมณีไปไว้ในถ้ำที่เกาะกลางสมุทร นางได้แปลงกายเป็นหญิงสาว พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรจนมีโอรสหนึ่งชื่อสินสมุทร

              วันหนึ่งนางผีเสื้อสมุทรออกไปหากิน สินสมุทรได้หนีออกไป เที่ยวนอกถ้ำและจับเงือกสองผัวเมียพร้อมลูกสาวมาให้พระอภัยมณี พระอภัยมณีเล่าเรื่องของตนให้ฟัง เงือกทั้งสองจึงอาสาพาพระอภัยมณี และสินสมุทรหนี้ นางผีเสื้อสมุทรออกติดตามไปทัน และจับเงือกทั้งสองฆ่าเสีย นางเงือกผู้เป็นลูกสาวพาพระอภัยหนีต่อไปจนถึงเกาะแก้วพิสดารพระฤาษีช่วยไว้จนทุกคนปลอดภัย พระอภัยมณีได้นางเงือกเป็นเมีย

              ท้าวสิลราชผู้ครองเมืองผลึกพาพระธิดา ชื่อนางสุวรรณมาลีเที่ยวชมทะเลมาจนถึงเกาะแก้วพิสดาร พระอภัยมณีและสินสมุทรขอโดยสารเรือกลับบ้านเมืองของตน พระอภัยมณีได้ร่ำลานางเงือกและทราบว่านางเงือกตั้งควรรภ์ จึงได้มอบแหวนและปิ่นปักผมให้นางเงือกไว้

              นางผีเสื้อสมุทรรู้ข่าวว่าพระอภัยมณีโดยสารมากับเรือสำเภาจึงออกติดตามนาง ทำให้เกิดพายุปั่นป่วนจนเรือสำเภาแตก ท้าวสิลราชจมน้ำสิ้นพระชนม์ สินสมุทรพานางสุวรรณมาลีว่ายน้ำไปถึงเกาะแห่งหนึ่งและพบโจรสลัดจึงขอโดยสารเรือกลับบ้านเมือง ส่วนพระอภัยมณีว่ายน้ำหนีนางผีเสื้อสมุทรไปถึงอีกเกาะหนึ่งและได้เป่าปี่จนทำให้นางผีเสื้อสมุทรขาดใจตาย

              นางเงือกอาศัยอยู่บนเกาะแก้วพิสดาร ได้คลอดลูกชายชื่อสุดสาคร พระฤาษีเลี้ยงดูสุดสาครจนอายุได้สามขวบ วันหนึ่งสุดสาครเที่ยวเล่นไปพบม้านิลมังกร พระฤาษีจึงเสกหวายให้สุดสาครจับม้านิลมังกรไว้เป็นพาหนะเพื่อติดตามหาพระบิดา พระฤาษีได้เล่าเรื่องของพระอภัยมณีให้สุดสาครฟัง สุดสาครจึงขอออกติดตามหาบิดาและได้ไปร่ำลานางเงือกผู้เป็นมารดาดังนิทานคำกลอนต่อไปนี้